Лимфийн хаван гэж юу вэ?
Лимфийн систем нь биеийн шингэнийг эргэлтэд байлгаж, дархлааг дэмждэг. Хөхний мэс заслын дараа энэ урсгал тасалдсанаар гар, цээж, суга орчимд шингэн хуримтлагдан, хаван үүснэ.
Монголд жилд 250–300 орчим хөхний хорт хавдрын шинэ тохиолдол бүртгэгддэг бөгөөд эмэгтэйчүүдийн дунд хорт хавдруудын дотроос хөхний хорт хавдар нийт хорт хавдрын 16.8%–ийг эзэлдэг. Монгол Улсад хөхний хавдраар өвчилсөн эмэгтэйчүүдийн 93.4 % нь хөхний хорт хавдрыг хожуу шатанд (III эсвэл IV шат) оношлуулдаг. Хөхний мэс заслын төрөл, хавдрын үе шатаас хамааран нийт тохиолдлын 20-60%-д лимфийн хаван үүсдэг.
Лимфийн хавангийн шинж тэмдэг
Хөхний мэс заслын дараа дараах шинжүүд илэрвэл лимфедем үүсэж буйг илтгэнэ.
- Гар эсвэл мөр хавдаж, хүндэрсэн мэт мэдрэмж
- Арьс татагдсан, хатуурсан мэдрэмж төрөх
- Гарын хэмжээ ялгаатай болох
- Арьс халуун, ягаан, хөх туяатай болох
- Хөдөлгөөн хязгаарлагдах (мөр, тохой нугалахад хүндрэлтэй болох)
- Хөндүүрлэх, халуу оргих, чимчигнэх мэдрэмж төрөх
Хэзээ сэргээн засахын эмчид хандах вэ?
- Мэс засалд орохын өмнө болон дараа
- Хаван 1–2 долоо хоногоос дээш үргэлжилж буй үед
- Гарын хэмжээ өмнөхөөс мэдэгдэхүйц нэмэгдсэн бол
- Хөдлөхөд хүнд, өвдөлттэй бол
- Цацраг, хими эмчилгээний дараа гарын хөдөлгөөн хязгаарлагдсан бол эмчид хандаарай.
Урьдчилан сэргийлэх зөвлөмж
- Мэс заслын дараа эмчийн зөвлөсөн хөдөлгөөн, дасгалыг тогтмол хийх
- Удаан гар унжуулахгүй байх, удаан нэг байрлалд байлгахгүй
- Тухайн хавантай, хөдөлгөөн хязгаарлагдсан гарт цусны даралт үзэх, тариа хийх, цус авахгүй байх
- Халуун ванн, саун, хэт халуун орчинд байхгүй байх
- Шавжинд хазуулах, наранд түлэгдэх, хайрагдах, арьс гэмтээхээс болгоомжлох
- Гараа зөөлөн савангаар угааж, чийгшүүлэгч тос тогтмол түрхэх
- Хүнд зүйл өргөхгүй байх, цүнх болон ууттай ачааг нөгөө гартаа барихыг зөвлөж байна.
